بررسی تنوع ژنتیکی درون و بین ارقام نر و ماده نخل خرما با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره

نخل خرما (phoenix dactylifera l.)، گیاهی تک لپه، دو پایه و دارای عمر طولانی است که از اهمیت اقتصادی بالایی در کشور ایران برخوردار است. تعیین بهترین گرده دهنده و همچنین تعیین فاصله ژنتیکی بین جنس نر و ماده از مهمترین اهداف این تحقیق می باشد. این تحقیق در سال 1392 در آزمایشگاه مرکزی دانشگاه منابع طبیعی رامین خوزستان برای بررسی تنوع ژنتیکی23 رقم نر و 23 رقم ماده نخل خرما با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره صورت گرفت. استخراج dna از برگ های جوان نخل خرما به روش ctab سمبروک (1998) با اندکی تغییرات انجام شد و dna حاصل با استفاده از 11 جفت آغازگر ssr تکثیر گردید. محصولات تکثیر شده با استفاده از ژل اکریل آمید 8% و تحت شرایط غیر واسرشت ساز تفکیک شده و با رنگ آمیزی نیترات نقره قابل رویت گردید. الگوی باندی براساس حضور یا عدم حضور باند با اعداد صفر و یک نمره دهی شد و محتوای اطلاعات چند شکلی در ارقام ماده برای هر جفت نشانگر محاسبه از که 61% تا83% با میانگین 76% برآورد شد. بیشترین میزان pic مربوط به مکان های ژنی mpdcir044 معادل 83% بود. تعداد آلل در هر جایگاه از 5 تا 9 متغیر و میانگین 09/7 بدست آمد. محتوای اطلاعات چند شکلی همچنین در ارقام نر برای هر جفت نشانگر از 63% تا 83% با میانگین 75% برآورد شد. بیشترین میزان pic مربوط به مکان ژنی mpdcir044 و معادل 83% بود. تعداد آلل در هر جایگاه از 5 تا 9 متغیر و میانگین 82/6 بدست آمد. در مجموع 77 آلل شناسایی شد. فاصله ژنتیکی نمونه بر اساس ضریب تشابه نی محاسبه و از روش تجزیه word برای گروه بندی استفاده شد. براساس دندروگرام،46 رقم مورد مطالعه در 4 گروه قرار گرفتند که بررسی آنها نشان دهنده وجود تنوع زیاد بین ارقام مورد آزمایش بود. به طوری که ارقام بر اساس یک پراکنش جغرافیایی و بازار پسندی در گروه مختلف قرار گرفتند. که تأییدکننده کارایی بالایی این نشانگر در دسته بندی گونه های مختلف می-باشد بیشترین تشابه ژنتیکی بین ارقام سعمران، برحی و کلون های حاصله از کشت بافت آنها، به دست آمد. کمترین میزان تشابه بین ارقام دگل- نور و آلمهتری به دست آمد. نتایج حاصله روشن نمود که نشانگر هایی ریزماهواره قادرند چند شکل بالایی را بین ارقام خرما نشان دهند و از این رو ابزار مفید برای انگشت نگاری ارقام و دسته بندی آنها در گروه مختلف بشمار می روند و می توان برای مدیریت ذخایر توارثی از طریق شناسایی نمونه های تکرار و هم نام مورد استفاده قرار گیرد.